(Gr. analusis = los-maken, oplossing, ontleding). Werkwijze waarbij een tekst bestudeerd wordt in zijn samenstellende onderdelen, zowel op vormelijk als op inhoudelijk vlak. Op grond daarvan tracht men betekenis en artistieke waarde aan een tekst toe te kennen (zie kritiek (literaire)). Analyse richt zich dus op de tekst zelf. Men probeert externe factoren als auteur, lezer en achtergrond buiten beschouwing te laten. Een dergelijke werkwijze werd vooral toegepast in de zgn. autonomiebewegingen*: Russisch formalisme*, New Criticism*, Werkinterpretation* en Explication de texte*. De bestudeerde vormelijke en inhoudelijke onderdelen verschillen uiteraard naar gelang van het teksttype: in een gedicht bv. ritme* en metrum*, in een essay bv. opzet, structuur* en thema*, enz. Zie ook interpretatie*.
Literatuur: C. Segre, Introduction to the Analysis of the Literary Text, 1988. E. Bordas e.a., L’analyse littéraire: notions et repères, 2002.