Fantasy

In ruime zin: weinig nauwkeurig omschreven verzamelterm voor alle vormen van fictioneleLiteratuur: waarin onzekerheid bestaat over de wereld waarin het verhaal zich afspeelt. Tot het domein van de fantasy behoren dan verhalen die zich in vier verschillende sferen afspelen: ‘the ghostly’ (het spookachtige), ‘the gothic’ (sien Gothic novel) (het huiveringwekkende), ‘the magical’ (het magische (sien Magisch realisme) en ‘the unreal’ (onwerkelijke). In deze ruime betekenis is fantasy zowat synoniem van Fantastische Literatuur.

In enge zin staat fantasy voor verhalen waarin parallelle werelden naast elkaar geplaatst worden. Vanuit een eerste verbeeldingswereld die nauw aanleunt bij de werkelijkheid, wordt de lezer weggeleid naar een ‘secundaire’ verbeeldingswereld. De ervaring van de lezer met de primaire wereld moet het nodige vertrouwen scheppen om ook geloof te hechten aan de tweede wereld, die wel innerlijk consistent is, maar grondig kan verschillen van onze werkelijkheid. Alleen dan kan het tweede scheppingsproces (zgn. subcreation) succesvol verlopen. Fantasy exploreert het immateriële en het irrationele, soms vanuit een vrijblijvend spel van de verbeelding, soms ook met expliciet belerende bedoelingen (bv. C.S. Lewis). De secundaire wereld wordt vaak met een uiterste precisie in beeld gebracht, niet alleen wat betreft de geografische voorstelling van het landschap, maar ook qua cultuur (godsdienst, taal,Literatuur:). Dit detaillistische karakter en ook de vaak complexe structuur van de tweede verbeeldingswereld maken deel uit van de strategie om de personages uit de primaire wereld en de lezer te overtuigen. Ligt het accent in de parallelle wereld op het bovennatuurlijke, dan krijgt het fantasyverhaal eerder een mystieke dimensie; is het vooral uitgewerkt rond de geheimen van de natuur, dan neigt het eerder naar het magische; krijgt de mens het meeste aandacht, dan domineert de spiegelfunctie en stuurt het fantasyverhaal aan op een emotionele reactie van medelijden of minachting. Fantasy is een genre dat ook in het populaire circuit veel beoefenaars heeft. Een bekende auteur van fantasy is Ursula Le Guin met o.m. The Earthsea Trilogy (1968-1972).

Literatuur: R. Jackson, Fantasy: the literature of subversion, 1981. J.A. Dautzenberg, ‘A Bibliography of Science Fiction and Fantasy in the Low Countries’ in Science-Fiction Studies, 1981, pp. 110-112. T. A. Apter, Fantasy Literature, 1982. A. Swinfen, In Defence of Fantasy. A study of the genre in English and American literature since 1945, 1984. R. Matthews, Fantasy. The liberation of imagination, 2002. J.F. Leroux & C.R. La Bossière, Worlds of Wonder. Readings in Canadian science fiction and fantasy literature, 2004. LJ. Baudou, La fantasy, 2005.