(Dts. wereldsmart). Een vorm van droefgeestig pessimisme dat als (literaire) levenshouding vooral opgang maakte in de vroege romantiek. Deze melancholie (cf. Fr. ‘mal du siècle’) heeft geen vastomschreven oorzaak of object, maar zij is de uiterlijke manifestatie van een ongeneeslijke onvrede met de wereld en de werkelijkheid als zodanig. Vaak gaat zij gepaard met een vaag religieuze gelukservaring. Bekende werken waarin Weltschmerz de toon aangeeft, zijn Die Leiden des jungen Werthers (1774) van Goethe, Julia (1783) van Feith en Atala (1801) en René (1802) van Chateaubriand. ‘Spleen’ is een latere variant van Weltschmerz, en werd gecultiveerd door o.m. Ch. Baudelaire.
Literatuur: W. Martens, Bild und Motiv im Weltschmerz, 1957.