1. Term waarmee Goethe in 1827 (Gespräche mit Eckermann) wou aantonen dat literatuur een gemeenschappelijk bezit is van de hele mensheid en dat men – hij bedoelde zijn landgenoten – daarom uit zijn nationale bekrompenheid moest trachten los te komen. Deze in wezen grensoverschrijdende visie op literatuur (tegen de achtergrond van het opkomende liberalisme in de eerste decennia van de negentiende eeuw: vrije wereldeconomie en vrije ideeënspreiding) bleek algauw een utopie te zijn, temeer daar ‘nationalismen’ overal de kop opstaken.
2. Een selectieve visie op het begrip dook allengs op: wereldliteratuur als een pantheon van de groten; vandaar zgn. ‘klassieke’ literatuur (sien KLASSIEKE LITERATUURSTUDIE: GRIEKS-ROMEINSE LITERATUUR), d.i. literatuur van wereldklasse. Het gaat dan om een selectie van literaire producten van alle tijden en volkeren (vooral toch westerse!) die het eigen publiek wisten te overschrijden en zo een gemeenschappelijk patrimonium zijn geworden (canonvorming [sien canon, canonisering ) en tot de algemene culturele background (cultural literacy) van een ‘beschaafd’ mens zijn gaan behoren (Homerus, Vergilius, Dante, Shakespeare, Cervantes, Racine, Goethe, enz.). Deze opvatting van wereldliteratuur als een selectie van grote werken en auteurs heeft zich ook doorgezet op het vlak van de nationale literaturen (sien nationale literatuur) . Men gaat dan binnen de eigen literatuur die werken ‘wereldliteratuur’ noemen die met de ‘groten’ kunnen wedijveren (bv. in onze Nederlandse literatuur namen als Ruusbroec, Vondel, Multatuli …). Chauvinisme is hier natuurlijk geen denkbeeldig gevaar.
Literatuur: M. Naumann, ‘Zwischen Realität und Utopie; Goethes Konzept einer Weltliteratur’ in Poetica, 1985, pp. 219-227. H. Steinmetz, ‘Weltliteratur’ in Arcadia, 1985, pp. 2-19. J. Lambert, ‘À la Recherche de cartes mondiales des littératures’ in J. Riesz & A. Picard (red.), Semper aliquod novi. Littérature comparée et Littératures d’Afrique, 1990, pp. 109-121. F. Ruiter, ‘Wereldliteratuur’ in W. van Peer & K. Dijkstra (red.), Sleutelwoorden, 1991, pp. 188-194. H. van Gorp, ‘Wereldliteratuur en nationale literatuur’ in R. Dillemans & A. Schramme (red.), Wegwijs Cultuur, 2005, pp. 73-77.